Hollanda’daki İmamlar ve Rolleri
İmam, kendisine uyulan, önder ve delil anlamlarını taşır. Gündelik hayatta ise İmam denilince, camilerde namaz kıldıran, İslam’ı öğreten, topluma öncülük ve rehberlik yapan kişi akla gelmektedir. Bu görevi yapanların ise resmi adı, Din Görevlisidir.
1980 Yılına kadar Hollanda’daki Müslüman Türkler tamamen kendi kıt imkanlarıyla hem ibadet edecekleri camileri yapmaya hem de kendilerine din hizmeti sunacak imamlarını temin etmeye çalışmışlardır. Fakat bütün Avrupa’da olduğu gibi Hollanda’nın ilk kez Müslümanlarla karşılaşması ve Müslümanlar açısından hem kurumsallaşmada hem de din hizmeti sunacak olan nitelikli imam bulmada büyük sıkıntılarla karşılaşılmış, eğitim düzeyi ve niteliği belirsiz veya yetersiz kişilerin Camilerde imamlık yapmasına razı olmayan Müslüman Türkler 1982 yılında Hollanda Diyanet Vakfını kurmuşlardır. Bu gün itibariyle 145 caniye ulaşmış durumdadır.
Kuruluşundan itibaren Hollanda dışından hiçbir şekilde finansal yardım kabul etmeyen ve kendi fiziksel gereksinimlerini tamamen kendi üye aidatları ve gönüllü bağışlarla karşılamayı benimseyen HDV camileri, imam ihtiyacını ise zorunlu olarak Türkiye’den karşılamaya başlamıştır. Zira Hollanda’da altyapı olmadığından hem nitelikli imam yetiştirilmesi gibi tutarlı ve makul bir çalışma ortaya konulamamış hem de zaten camilerin inşasını ve idamesini bin bir güçlükle yapabilen camiler imamların ücretini ödeme gücüne bir türlü kavuşamamışlardır.
Hollanda’daki Camiler, bilimsel ve akademik kriterlerde teoloji okuyan ve pedagojik formasyona sahip olan Diyanet İşleri Başkanlığı nezdindeki imamları talep etmekte, maaşları Türkiye tarafından karşılanmak üzere bu imamlar HDV ve diğer kuruluş camilerinde işçi statüsüyle görev yapmaktadırlar.
HDV Camilerinde, beş yıllığına geçici görevle Türkiye den gelen, Rotterdam ve Deventer Başkonsolosluğu Din Hizmetleri Ataşeliklerine bağlı Imamlar Din hizmetini sunmaktadırlar.
Avrupa’da görev yapan Din Görevlileri, en az dört yıllık Üniversite mezunu, görev tecrübesi olan, dini ve genel kültür bilgisi yeterli, ses ve kıraat eğitimi almış olanlar arasından üç aşamalı zorlu bir sınav maratonundan sonra seçilmektedirler. Avrupa’da görev yapmak isteyen bir görevli evvela Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yılda bir kez düzenlenen MBSTS( Mesleki Bilgiler Seviye Tespit Sınavı) na giren yaklaşık 70.000 kişi içerisinde en yüksek puanları alanlar arasına girmeliler. İkinci aşamada Dini Bilgiler alanında Başkanlık tarafından yapılan mülakatta, üçüncü aşamada da Bakanlıklar Arası Ortak Kültür Komisyonu değerlendirmesinde başarı elde etmek durumundadırlar. Özellikle Avrupa’da Din Görevlilerinin üstlendikleri vazife, muhatap kitle ve görev mahalleri bu seçimi gerektirmektedir.
Yurt dışındaki Imamlarımız, cami içi programlarda beş vakit namaz, cuma, bayram, teravih ve cenaze namazlarını kıldırmakta ve ayrıca mevlit, hacı ve umreci uğurlama programlarında ve ramazanlarda okunan mukabelelerde camileri dolduran her yaştan mümine hizmet vermektedirler. Önemli dini ve milli gün ve gecelerde cemaati her türlü ifrat ve tefritten uzak kalarak, ön yargısız ve tarafsız olarak, Kuran ve sünnet çizgisine sadık kalarak bilgilendirilmekte, aydınlatmakta ve manevi olarak yetiştirmektedirler. Özellikle Müslümanların haftalık bayram günü olan Cuma Namazı Vaaz ve Hutbelerinde Hollanda Diyanet Vakfı tarafından veya güncel konular etrafında kendileri tarafından hazırlanan hutbelerle birlik ve beraberlik ruhunun insanlara kazandırıldığı, birbirleriyle ve Hollanda toplumuyla kaynaştıkları ve toplumsal dayanışmanın temellerinin anlatıldığı, gençlerin ve çocukların her türlü olumsuzluktan uzak durmaları gerektiği ve her bir Müslümanın, Müslim-gayr-i Müslim her komşuyla, her iş arkadaşıyla ve ailesiyle uyumlu yaşaması hususunda tavsiyelerde bulunmaktadırlar.
Cami dışı programlarda ise hafta sonları erkek ve kız çocuklara Kuran ve Dini Bilgiler kursu düzenlemekten yerel belediyelerle, polis teşkilatıyla, mahalle evleriyle, Kilise ve Sinagoglarla iyi ilişkiler kurmaya, hastane, yaşlı evleri ve gerektiğinde mahkumları ziyaretten, küskünlüklerin dargınlıkların ortadan kaldırılmasına kadar çok geniş alanda hizmet sunmaktadırlar.
Toplumsal barış ve uzlaşmanın sağlanmasında ve bireyler arasında karşılıklı anlayış birliğinin teşekkülünde önemli görevler alması da herkesçe bilinen bir gerçek olarak durmaktadır.
İyi bir bilgi ve kültür birikimine sahip olan Imamlar, İslam'ın toplumsal dayanışmayı sağlayıcı temel ilkelerini insanlara anlatma görevini üstlenerek, hem içinde bulundukları ülkeye insanların uyumuna katkı sağlamakta ve hem de çok hassas bir konumda olan ibadet ve eğitim alanında oluşabilecek olan boşluğu doldurmaktadırlar. Böylece hassaten gençler, her türlü radikalizm ve aşırı görüşlerden uzak tutulmaktadır.
En önemlisi de İmamlar, her türlü Siyasetten uzak durarak, İnsanları Allah’ın yoluna hikmetle ve güzel öğütle çağırarak bütün halkı kucaklayıp birlik ve kardeşlik duygularının doruk noktasına ulaştığı güçlü bir toplumun ortaya çıkmasına katkı sağlamaktadırlar.
Sözün özü Hollanda’da İmamlar, doğan bir yavrunun kulağına ezan okuyup isminin verilmesinden tutun da ölen bir müminin son görevlerinin yapılıp defnedilmesine kadar toplumla iç içe ve her daim görev şuuruyla aramızda bulunmaktadırlar.
Türkiye’den imam gelmemesi durumunda iki temel sorunla karşılaşılacaktır:
• Küçük yaştan itibaren Kur’an Kursu, İmam-hatip lisesi ve Ilahiyat fakültelerini bitirerek yurt dışına gelen bu imamların yerine camilerde kimler imamlık yapacaktır? Hem dini bilgi bakımından yetkin hem de cemaatin inanç olarak kendisine inandığı ve güvendiği imamları cemaat nereden temin edecektir? Cami cemaati, dini eğitimini nerden ve nasıl aldığı belli olmayan bir takım radikal insanların eline terkedilmiş olmayacak mıdır?
• Camilerde görev yapabilecek görevli bulunsa bile ücretlerini kim ve nasıl karşılayacaktır? Zira camilerin, imam maaşını karşılama imkanları yoktur.
•
Kitlelere hitap eden Imamlarda aranması gereken en önemli kriterin, bilimsel ve akademik bir din eğitimi almış olmak ve pedagojik formasyona sahip olmaktır.
Diyanet İşleri Başkanlığı 2006 yılında bütün Avrupa’da olduğu gibi, Hollanda’da liseyi bitirenlerin Türkiye’de İlahiyat okumaları ve mezun olduktan sonra da Hollanda’da imamlık yapmalarını öngören Uluslararası Ilahiyat Programını/UİP başlatmıştır. Bu programa bugüne kadar Hollanda’dan 95 öğrencimiz katılmış, mezunlarından 6 din görevlisi HDV şubelerinde göreve başlamış ve halen 45 öğrenci de eğitimlerini sürdürmektedirler. Her yıl Mart-Mayıs aylarında bu programların müracaat ve sınavları yapılmaktadır. İlgililer, www.diyanet.nl adresini takip edebilirler.
Bu programda okuyan öğrencilerin bütün masrafları da HDV tarafından karşılanmaktadır. Nihai hedef, bütün HDV şubelerinde bu program mezunlarının imamlık yapmasıdır.
Mehmet YÜREK
Hollanda Diyanet Vakfi Sekreteri ve Harderwijk Mehmet Akif Ersoy Camii Din Görevlisi
Bütün İmamlar Hollandaca Konuşacak
“Hollanda Diyanet vakfının 2006 yılında diğer Avrupa ülkeleriyle birlikte UIP “ Uluslararası İlahiyat Programı sayesinde yakın gelecekte bütün imamlar Hollandaca konuşacak”
Uluslararası İlahiyat Programlarıyla ilgili bilgisine başvurduğumuz Hollanda Diyanet Vakfı Başkanı
Dr. Yusuf ACAR gitmeden önce dergimize şu açıklamalarda bulunmuştu: Uluslararası İlahiyat Programlarıyla temel amacımız Hollandanın dilini,kültürünü ve kültür kodlarını bilen, burada liseyi bitirmiş çocuklarımızın Türkiyedeki İlahiyat birikimi ile yetişip Hollanda’da din hizmetini yapmalarıdır dedi.
Bu Çerçevede eğitimini bitirerek Hollandada göreve başlayan imamlar bilhassa Cuma günleri büyük camilerde Cuma hutbesini türkçe okuduktan sonra aynı hutbenin kısaca Hollandacasınıda vermektedirler.
Büyük camilerimizde ve yabancı müslümanların yoğun olarak Cuma namazına geldiği camilerde hutbeler eşit olarak Hollandaca ve Türkçe verilmektedir.
Aynı zamanda Amsterdam,Den Haag,Rotterdam ,Utrecht ve Deventerdeki gibi büyük camilerimize ziyarete gelen yabancı dostlarımıza UIP mezunu din görevlilerimiz tarafından brifingler ve tanıtımlar yapılıyor. Bu arkadaşlarımız gerek dini içerikleri ve gerekse Hollandaca diline hakim olmaları dolayısıyla daha verimli bir iletişim sağlanmış oluyor. Zira tercüman aracılığıyla yapılan çevirilerde Hollandaca bilmeyen din görevlilerimiz zorlanmaktadır.
Aynı zamanda UIP mezunu din görevlilerimiz Hollandada doğup büyüdükleri için Hollandanın sosyo-kültürel yapısını ve kendileride bu kültür içerisinde büyümeleri dolayısıyla buradaki gençlerimizle daha kolay ve verimli iletişim kurabilmekteler. Türkçemizi kaybetmeme adını sohbetler genelde Türkçe yapılsada bazen gençler sohbetleri Hollandacada istemekteler.
Din bilgisi ve kültürünü yeni nesil gençlerimizin daha iyi anlamaları için gerektiğinde Hollandaca sohbetlerde UIP mezunu hocalarımız tarafından veriliyor ve gençlerin gözlerinin parıltısı konuyu Hollandaca verildiğinde daha iyi anladıklarıda anlaşılıyor.
UIP programından yetişen bu çocuklarımız aynı zamanda Hollanda’da sağlam bir Ilahiyat literatürünün ve kültürünün oluşmasını sağlayacaklardır.
Aynı zamanda UIP mezunu bu genç hocalarımız sayesinde ilerideki yıllarda Hollanda’da imam hatip lisesi ve Ilahiyat fakültesi eğitimi mümkün olabilecektir.
Mevcut durumda UIP programından mezun olan 3 bayan 3 erkek sözleşmeli genç din görevlimiz olarak Hollanda Diyanet vakfı camilerinde istihdam edilmiştir.
