“Allochtoon” ve “Autochtoon” kelimelerini Hollanda’da sürekli duymaktasınız. Sanırım hepimiz bu kelimlerin ne anlama geldiklerini artık biliyoruz. “Autochtoon” kelimesinin anlamı “Yerli” anlamına gelmektedir . Şayet anne ve banız Hollanda’da doğmuş ve sizin nerede doğdunuza bakılmak sızın Hollanda’da “Autochtoon” yani “Yerli” olarak adlandırılıyorsunuz.
“Allochtoon” kelimesi ile ise “Yabancılar” belirtilmektedir. “Allochtoon” olarak adlandırılmanız için anne yada babanızdan birinin Hollanda’da doğmamış olması yeterli. Batılı ve batılı olmayan yabancılar olarakta ikiye ayrılarak bunlar üzerinden Merkezi Istatistik Bürosu ( CBS) veriler tutarak her yıl rapor hazırlamaktadır. Bu yıllık raporda çeşitli yabancı toplulukların Hollanda’da toplumsal konumları değerlendiriliyor. Bu raporda Hollanda toplumuna yabancıların uyumu temel alınmaktadır.
Rapor gözlem ve derinleşme olarak iki bölümden oluşmakta. Gözlem bölümünde toplumsal gelişme, eğitim, iş, ödenek, gelir ve kriminal olaylar. Derinleşme bölümünde ise ikinci nesil Hollanda’da doğmuş ve büyümüş yabancıların uyumu ele alınmakta.
Sizler için 19 Kasım 2014’de yayınlanan Hollanda’da Entegrasyon Raporunu ve buradan çıkan istatislik bilgileri değerlenmeye çalışacağım.
Merkezi İstatistik Bürosu (CBS)’in “Uyum zor yürüyor” başlığı ile açıkladığı bu rapor’a göre şunlar ön plana çıkıyor:
Hollanda’da doğmuş yabancı gençlerin Hollandalı gençlere oranla sosyal ekonomik anlamda hala geride olduğu; Bu sosyal ekonomik uyumda geri kalmada eğitimin önemli bir etken olduğu tesbiti yer almakta. Yabancı gençlerin Hollandalılara oranla ortalama düşük eğitimli ve genelde eğitimlerini diplomasız olarak terk ettikleri, okulunu terk eden öğrencilerin genelde çalışmadığı yada düşük gelire sahip oldukları yabancılarda daha fazla olduğu belirtilmekte.
Yabancı Öğrenciler Hollandalı öğrencilere oranla daha düşük dereceli eğitim gördükleri bel, bunun Türk ve Fas kökenli öğrencilerde daha yoğunluk arzetmesi, fakat 10 yıl öncesine oranla yabancı öğrencilerin daha çok lise (havo) yada üniversite hazırlık (vwo) eğitimini seçktikleri ve yüksek eğitime gittikleri belirtilmekte. Raporda dikkat çekici nokta Türk ,Faslı, Surinam ve Antilyan kökenliler dışındaki yabancı öğrencilerin Hollandalı öğrencilerle aralarında farkın çok az olduğu, hatta İran kökenli öğrencilerin Hollandalı öğrencilerden daha fazla havo yada vwo eğitimi gördükleri tesbiti yer almkata.
Rapor’a göre yabancı gençler için iş başlangıç yeterliliği daha çok önem arzetmekte. Yabancı gençlerin Hollandalı gençlere oranla daha fazla erken okulularını terk etmekteler. Genelde başlangıç kariyerine sahip olmadan okuldan ayrılmaktalar. İş kariyeri başlangıcı olan gençlerin eğitimlerini tamamladıktan sonra 6 yıl içerisinde iş bulma şanşlarının daha çok olduğu belirtiliyor.
Raporda öğrencilerin evdeki durumu eğitimdeki başarılarını etkilediği, evde Hollandaca konuşulmaması durumunda öğrencilerin ilk okul sonrasi ortalama başarılarının düşük olduğu neticesine varılmakta. Bunun yanında düşük eğitimli ve işsiz dar geliri olan ailelerin çocuklarının başlangıç kariyerine sahip olmadan okullarından ayrıldıkları ortaya koyulmakta.
İkinci nesil yabancı gençlerin iş sahasında zorluklarının olduğu ve Hollandalılara oranla daha az sürekli iş sözleşmeleri bulunmakta. 25- 35 yaşına kadar olan Türk ve Faslıların 55 -65 yaşına kadar olanlara oranla üç kat daha yüksek eğitimli olmaları. Bunlara ramen Hollandalı yaş guruplarına oranla düşük eğitimli oldukları belirtilmekte.
Raporda öne çıkan rakamsal veriler:
1 Ocak 2014 tarihi itibariyle Hollanda’da her 9 kişiden 1’nin yabancı olduğu ve hemen hemen bunların yarısı Hollanda doğumlu. Hatta bu oran Türk ve Faslılarda yarıyıda geçmekte.
1 Ocak 2014 tarihi itibariyle nufus ve artış ise şöyle:
Türklerin nüfus orani 396.000 , Hollanda’da nufusun % 2,4 oranını kapsamakta. Nufusun 1 Ocak 2005 tarihinden bu yana artış rakamı ise 38.000 kişi. Türklerin % 51’ni ikinci nesil oluşturmakta. Birinci neslin ortalama yaşı 45, ikinci neslin ise 18 yaş olarak tesbit edilmekte.
Yabancı nüfusun özellikle Hollanda’nın 4 büyük şehir de yoğunlaştığı; Amsterda, Rotterdam ve Den Haag şehirlerinde her 3 kişiden 1’nin yabancı olduğu, Utrecht şehrinde her 5 kişiden 1’nin yabancı olduğu. Almere şehride her 4 kişiden biri yabancı nufustan oluşmakta.
Raporda Hollanda’dan Türkiye’ye dönenlerin ençok Türkler arasında olduğu; 2013 yılında bu rakaman 4500 kişi olarak tesbit edilmekte.
Türk toplumunda annelerin ilk çocuk sahibi olma yaşı birinci nesilde 2000 yılında 24 yaş iken şuan bu yaş 2013 yılı itibariyle 26 yaşına , ikinci nesil Türkler’de ise 2000 yılında 27 iken 2013 yılında bu rakam 28 yaşına yükseldiği görülüyor.
Türklerin sosyal ödenek alma oranı Eylül 2013 sonu olarak % 9,6 , Faslıların sosyal ödenek alma yüzdesi ise ,6. Sosyal ödenek alan Türklerin % 7,5 oranı erkek ve yüzde ,7 oranıda bayanlardan oluşmakta. Birinci nesilde sosyal ödenek alma orani % 13, ikinci nesilde %5 olarak belirtilmekte.
2012 Türklerin kişi başı ortalama geliri 18.000 avro, Hollandalılarda 25700 avro, Faslılarda ise 17400 avro olarak görülüyor.
2013 Türklerin kriminal olaylara karışma oranı % 2,7, Faslılarda %4,6, Hollandalılarda ise % 0,9 olarak görülüyor. Kriminal olaylara karışma Türklerin %4,5 erek , % 0,7 bayan. Daha çok Türk gençleri arasında kriminal olaylar % 4,6 ile 18 yaş ile 25 yaşı olarak görünmekte. 45 yaşından sonra olanlarda ise % 1,2 oranında. Birinci nesilde % 1,7, ikinci nesild Türklerde %4 oranında görülmekte.
Ali Osman Biçen
Kaynak: Jaar rapport integratie 2014
