De verschillen tussen partijen lijken groot in de asielkwestie. Ook donderdag, tijdens het debat hierover met premier Rutte in de Tweede Kamer. Maar in de kern wil vrijwel iedereen vluchtelingen rechtstreeks hierheen halen vanuit Turkije, zonder dat ze op een bootje hoeven te stappen.
Het stond centraal in het asielplan waar VVD-Kamerlid Malik Azmani vorig jaar veel kritiek op kreeg. Het stond vorige week centraal in het ‘plan-Samsom’ van de PvdA-leider. En deze week was het de kern van een toespraak van Jesse Klaver (GroenLinks). Maar ook de Duitse bondskanselier Angela Merkel wil het graag.
Het idee? Vluchtelingen vanuit de grote opvangkampen rond Syrië hierheen halen en asiel bieden. Dit zijn enkel door VN erkende vluchtelingen. Daarom krijgen ze in Nederland direct een verblijfsvergunning en huisvesting. Dit heet ‘hervestiging’ of ‘uitnodigingsbeleid’ en vindt al langer op kleine schaal plaats. Nederland laat op deze manier jaarlijks zo’n 500 vluchtelingen toe.
Richting nul
Het kabinet wil, samen met andere EU-landen, meer vluchtelingen rechtstreeks hierheen halen, om zo Turkije, Libanon en Jordanië te ontlasten. Maar, zei Rutte donderdag in de Tweede Kamer, dat kan alleen als de aantallen bootmigranten „naar nul gaan”. Vandaar de druk op Turkije en de hulp van de NAVO, om migranten te weerhouden van hun oversteek.
En vandaar ook, legde Rutte uit, dat hij eerder zei dat de instroom begin maart „richting nul” moet gaan. „Daarmee bedoelde ik niet de instroom in Nederland. Maar de stroom tussen Turkije en Griekenland.”
De oppositie had veel kritiek op die uitspraak. Zeker nadat Rutte woensdag op een persconferentie zei dat zo’n daling al te zien was. „Waar we nog maar een week geleden spraken over duizendtallen per dag, spreken we nu over enkele honderden per dag.” Dat klopte niet, zoals deze krant donderdag meldde. Maandag en dinsdag kwamen juist weer duizenden migranten naar Griekenland. Rutte „goochelt met cijfers”, zei D66-leider Pechtold.
De premier erkende dat de cijfers weer stegen en dat het onduidelijk is wat de invloed van Turkse acties was.
Het uitnodigingsbeleid waar links tot rechts – PVV uitgezonderd – zich in kan vinden, is een ideaalbeeld. Maar wat als het Turkije niet lukt migranten tegen te houden? Dan worden de verschillen zichtbaar.
GroenLinks wil direct beginnen met hervestiging vanuit Turkije. „UNHCR vraagt op dit moment al 460.000 plaatsen en Europa biedt 11.000 plaatsen”, zei fractievoorzitter Jesse Klaver. „Die balans moet omgekeerd.” Volgens hem kan Europa best een miljoen migranten aan, net als vorig jaar.
Regeringspartijen VVD en PvdA zeggen: onmogelijk. Eerst moet het aantal bootmigranten omlaag, pas daarna kan hervestiging beginnen. PvdA-leider Samsom wil 150.000 tot 250.000 vluchtelingen per jaar uitnodigen met een Europese ‘kopgroep’ van gelijkgestemde landen.
Kerende veerboot
Een ander twistpunt: wat te doen met mensen die buiten de hervestiging om, met mensensmokkelaars naar Griekse eilanden komen? Samsom wil hen ‘per kerende veerboot’ terugsturen. „Alleen op die manier stop je de mensensmokkel.” Zolang het bootje naar Europa hoop blijft bieden, zullen migranten blijven komen, volgens Samsom.
Klaver hoopt dat een grote kans op hervestiging „de noodzaak wegneemt om in zo’n onveilig bootje te stappen”. En wie toch zijn leven heeft gewaagd op de Middellandse Zee, mag alsnog asiel aanvragen.
Ook de Europese Commissie komt in maart met een voorstel om vluchtelingen over te nemen uit kampen rond Syrië. Het is nog niet duidelijk om welke aantallen het gaat, zegt een woordvoerder.
NRC.NL
Christiaan Pelgrim
