Okuyunca inanmayacaksınız: yapay şekerler ilk başta meşrubatlar olmak üzere, bebek gıdalarından tutun da yoğurtlara kadar yaklaşık 7 binden fazla farklı üründe kullanılır. Eleştimenler yapay şekerlerin kanser gibi bir çok hastalık ve sağlık sorunlarına yol açtığını söylüyorlar.
Yapay şekerlerden Aspartam en çok aleyhinde en çok yayın yapılmış yapay şekerdir. Diğer yapay şekerler gibi, asesülfam potasyum güvenliği üzerinde endişe edilenlerden. Ancak, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), genel kullanımını onaylamıştır. Eleştirmenler ise asesülfam potasyum yeterince araştırılmamıştır ve kanserojen olabilir diyorlar. Bu iddialar FDA ve Avrupa Birliği eşdeğer yetkililer tarafından reddediliyor. Bir başka araştırmaysa asesülfam potasyum bebeğin doğum öncesi gelişimini etkileyebilir görüşünde.
Kuşkusuz aspartam yapay şekerlerin hakkında en çok aleyhte yayın yapılmış olanıdır. 1996’da yayımlanan bir araştırmada, beyin tümörlerindeki artışın aspartam kullanımına bağlı olabileceği dile getirilmiş olsa da ABD Kanser Enstitüsü 2006’da yarım milyon kişiyi kapsayan geniş bir araştırma sonucunda beyin tümörü ile aspartam kullanımı arasında bir bağlantı kuramadığını açıklamıştır. Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu da eldeki verileri incelediğinde, tavsiye edilen miktarda tüketildiği takdirde çocuklar ve hamile kadınlar için bile güvenli olduğu sonucuna varmıştır. Bunun aksine geçtigimiz yaz aylarında dünyanın en büyük meşrubat üreticilerinden bir tanesi, aspartam maddesini ABD pazarındaki diyet ürünlerinde kullanmayacağını açıklamıştır.
Siklamatın yol açtığı korkulu haberler 1977 yılında Kanada’da sakarin maddesinin yasaklanmasına sebep oldu. Ancak, ABD’de FDA aynı yıl sakarinin yasaklanmasını önerse de, ABD Kongresi devreye girip, böyle bir yasağın sadece uyarı etiketinde yer almasını ve sakarinin güvenliği üzerinde daha fazla çalışma gerektiğini önermiştir.
ABD, Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) 1969 yılında yapılan laboratuvar testlerinde sakarinle birlikte kullanılan siklamatın farelerde mesane kanseri riskine yol açtığını öne sürerek satışını yasaklamasına rağmen, son dönemdeki araştırmalar, siklamatın kansere yol açmadığını ortaya koymuştur. Avrupa ve dünyanın pek çok yerinde, siklamat yapay şeker olarak kullanılmaktadır .
Sukraloz ile ilgili güvenlik kaygıları öbür yapay şekerlerle kıyaslandığında yok denecek kadar azdır. Sukralozun vucutta metabolize ediliş şekli sağlık riskinin az olduğunu önerir. Örneğin, sukraloz, vucutta parçalanmaz ve neredeyse sindirilmez.
Alternatif çok!
Umarım kafanız karışmamıştır. Saglıklı yaşam sürdürebilmek için uzmanlar öncelikle şeker tüketimini azaltmanızın sağlığa büyük faydası olduğunu önermektedir. Eğer yapay şekerlerden seçim yapamıyorsanız ve sağlığınız elveriyorsa doğal şekerleri deneyebilirsiniz. Mesela, aklıma gelenler bal, agave yada stevia’dır. Önce sağlık!
Sevgiyle ve bilimle kalınız.
Dr. Halil Aktaş / Amsterdam, 23 Kasim 2015
