Türkiye – Hollanda Arası Ticarette Uyuşmazlık Durumu


  • Kayıt: 18.01.2017 08:36:00 Güncelleme: 20.12.2020 13:01:17

Türkiye – Hollanda arası ticarette, tacirlerin ileride uyuşmazlık çıkma ihtimalini düşünerek yetkili mahkemeyi kararlaştırması oldukça önemlidir. Ancak çoğu zaman bunu yapmadıkları görülmektedir. Dahası, yıllardır ticaret yapan tacirler aralarındaki sözleşmeyi yazılı hale dahi getirmemektedir. Tarafların hangi mahkemeyi yetkili kıldıklarını açıkça belirtmemeleri durumunda, yetkili mahkeme ve mahkemede uygulanacak hukuk kuralları Hollanda’da Avrupa Birliği hukukuna göre belirlenecektir.


Yetkili mahkeme

 
Yetkili mahkemenin tespitinde temel ilke, davalının ikamet ettiği yerdeki, uyuşmazlık konusuna bakmaya yetkili mahkemede görülmesidir. Görüldüğü üzere bu durum davalı lehinedir: Davacı davayı başka bir ülkede açmak zorundadır. Yani Türkiye’den Hollanda’ya mal satan bir firma Hollanda’da dava acmalıdır.

 

Genel kural bu olmakla beraber, Avrupa Birliği hukuku, belirli koşullarda davanın açılabileceği yetkili mahkeme bakımından alternatifler getirmektedir. Bu istisnai durumlardan biri, sözleşmeden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda ortaya çıkar. Genellikle sözlü anlaşmalarda yaşanan bu ihtimalde, taraflardan birinin yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde, yükümlülüğü yerine getireceği yerdeki mahkeme de uyuşmazlığı incelemeye yetkilidir.


Satış sözleşmelerinde satıcının esas yükümlülüğü, malı/hizmeti alıcıya teslim etmektir. Bu nedenle sözleşmede malın/hizmetin teslim edileceği yer belirtilmişse, alternatif yetkili mahkemelerden biri de malın/hizmetin alıcıya teslim edildiği ülkedeki mahkemedir. Çoğu zaman sözleşmede teslim edileceği yer açıkça belirtilmez.

 

Uygulanacak hukuk
 

 

Tarafların sınır ötesi hukuki ilişkilerine uygulanacak hukuku seçmemeleri durumunda yine Avrupa Birliği hukuku hükümleri devreye girecektir. Mal satılmasına ilişkin satış sözleşmelerinde satıcının ikamet ettiği ülkenin hukuku uygulanacaktır. Hizmet verilmesine ilişkin sözleşmelerde hizmeti verenin ikamet ettiği ülkenin hukuku uygulanacaktır. Taşınmazlara ilişkin sözleşmelerde ise taşınmazın bulunduğu ülkedeki hukuk uygulanacaktır.

 

Yetki ve uygulanacak hukuk değişkenlik gösterebilir
 

 

Yetkili mahkemenin tespiti ve mahkemede uygulanacak hukukun tespiti ayrı ayrı yapılır. Dolayısıyla, yetkili mahkemede farklı bir ülkenin hukukunun uygulanması gerekebilir. Örnek vermek gerekirse davaya bakmaya yetkili Hollanda mahkemesi olup, Hollanda hakiminin Türk kanunlarını uygulaması söz konusu olabilir.