De dalende koers van de Turkse Lira


  • Kayıt: 28.12.2021 23:02:57 Güncelleme: 29.12.2021 10:50:59

De dalende koers van de Turkse Lira

Drs. Armand Sağ

De dalende koers van de Turkse Lira blijft de gemoederen bezig houden, zowel in als ver buiten Turkije. Volgens velen is het een teken dat de Turkse economie aan het kwakkelen is en het niet lang zal duren voordat de Turkse markt compleet instort. Ook vanuit het buitenland klinkt er daarom kritiek op het economische beleid van Turkije. Vanuit Turkije wordt er een heel ander beeld geschetst: een rooskleurig beeld.

De Turkse president Recep Tayyip Erdoğan stelt bij monde van zijn politieke partij AKP dat de dalende waarde van de Turkse Lira juist ervoor zorgt dat er meer buitenlandse investeringen komen in Turkije. Vanwege de dalende koers is het voor multinationals die in Amerikaanse dollars en Europese valuta betalen, ineens heel erg goedkoop om in Turkije te investeren dan wel bedrijven op te kopen, aldus Erdoğan. De oppositie is het daar niet mee eens en protesteert fel tegen de economische ontwikkelingen. De oppositie, vooral onder leiding van de Republikeinse Volkspartij (CHP), stelt dat Erdoğan verkeerde keuzes maakt en de Turkse economie ondermijnd. Hier komt, volgens CHP, bovenop dat de huidige situatie geen bewust beleid is geweest van Erdoğan maar een onverwachte bijkomstigheid. Erdoğan is het hier niet mee eens en noemt zichzelf (haast Trumpiaans) een economisch genie dat meer begrijpt van economie dan wie dan ook.

Ergens lijkt CHP wel een punt te hebben, want de rappe opvolging van Ministers van Financiën en directeuren van de Turkse Centrale Bank laten nu niet bepaald een stabiel beleid zien. Het feit dat de schoonzoon van Erdoğan, Berat Albayrak, ook Minister van Financiën is geweest en daarna plots werd ontslagen, zorgde ook nog eens voor kritiek op basis van nepotisme en corruptie. Albayrak had namelijk geen relevante werkervaring voordat hij ineens de hoogste baas van de Turkse economie werd. Sinds zijn ontslag is Albayrak ook niet meer in het openbaar verschenen en hij lijkt bewust ondergedoken te zijn. Zijn verklaring als minister dat de Turkse Lira nooit meer lager zou komen dan de Amerikaanse dollar, zijn populaire internetmemes geworden.

Ondanks dat Erdoğan zijn eigen schoonzoon heeft ontslagen als minister, blijft Erdoğan weigeren te erkennen dat Albayrak verkeerd heeft gehandeld. Het lijkt een contradictie: waarom is Albayrak dan ontslagen als hij niks verkeerd heeft gedaan? Maar tegelijk klopt het eigenlijk ook wel, want Albayrak deed eigenlijk niks anders dan de adviezen van zijn schoonvader opvolgen: Erdoğan. Nog steeds lijkt Erdoğan met de ijzeren hand te regeren op dat gebied, want de Turkse Centrale Bank heeft al vier directeuren gehad in vijf jaar tijd. Hiernaast zijn er in drie jaar tijd maar liefst vier ministers van financiën geweest. Het geeft enerzijds wel te denken, maar anderzijds stromen buitenlandse investeerders inderdaad ook binnen. Dit zorgt voor goedkope arbeidskrachten voor die multinationals maar tegelijk ook voor dure producten die niet meer geïmporteerd kunnen worden door de dalende Turkse Lira. Hierdoor is de Turkse inflatie nu opgelopen tot bijna 20%.

Om te profiteren van de buitenlandse investeerders heeft Erdoğan ook de belastingen op, bijvoorbeeld, de auto-industrie verhoogd. Dit heeft geresulteerd in het feit dat bijvoorbeeld de autogigant Chevrolet weer is vertrokken uit Turkije. Anderzijds zijn de belastingen doorberekend naar de Turkse consument waardoor auto’s vrijwel onbetaalbaar zijn geworden. De goedkoopste auto kost in Turkije nu 180.000 Turkse Lira, dat is iets meer dan €12.000,00, terwijl een dergelijke auto in Nederland iets meer dan tweeduizend euro zou kosten. De consument zucht nu enorm onder deze last, maar toch blijft Erdoğan volhouden. Hij wil de rente laag houden zodat investeerders blijven investeren. Normaliter zorgt een hoge rente voor een lagere inflatie en dus een stabielere valutakoers. De vragen blijven dan ook: zullen de investeringen opwegen tegen de inflatie? Zal de consument het volhouden om zich te ontzien van primaire goederen die nu ineens luxegoederen zijn geworden (zoals auto’s)? Dat zijn mijn overpeinzingen van deze maand…

Drs. Armand Sag

Historicus en turkoloog

www.armandsag.nl