Eyvah! Çocuğum Teknoloji Bağımlısı


  • Kayıt: 22.01.2023 21:59:09 Güncelleme: 22.01.2023 21:59:09

Eyvah! Çocuğum Teknoloji Bağımlısı

Kimya Çiftçi Dumlu

“İnternet bağımlılığı, sosyal medya bağımlılığı, dijital oyun bağımlılığı ve akıllı telefon bağımlılığı gibi teknolojik bağımlılıkları efsane mi? yoksa gerçekten davranışsal bağımlılık mı?” 

Teknolojinin gelişimi ile birlikte bireyler, internet ve internet bağlantısıyla kullanılan araçlar (bilgisayarlar, akıllı telefonlar konsolları vb.) olmadan iş yapamaz hale gelmiştir.İlerleyen yıllarla birlikte teknolojinin ve teknolojik ürünlerin bireyler tarafından sınırsızca kullanılmaya başlanması problemli ve patolojik kullanımı da beraberinde getirmiş olup bu durumla bağlantılı olarak akıllara “Teknoloji bir bağımlılık olabilir mi?” sorusunu gündeme getirilmeye başlamışlardır. 

Teknolojinin insan hayatı için sağladığı sayısız fayda bulunmaktadır. Ancak bilgi çağının vazgeçilmezi teknolojinin sunduğu olanaklardan doğru ve etkili bir şekilde yararlanmak oldukça önemlidir. Aksi halde günlük yaşamımız ve sosyal ilişkilerimiz üzerinde olumsuz etkileri olabilmektedir. Yine teknolojinin yanlış kullanımı bizi sosyal hayattan soyutlamaktadır. Kişinin iş ve okul hayatında işlevlerini yitirmesi, sosyal ve ailevi ilişkilerde bozulma dahil birçok olumsuz etkisi vardır. Ruhsal sorunlar ve genel olarak hayata etkilerine ek olarak fiziksel rahatsızlıklara da neden olmaktadır.

Teknoloji Bağımlılığı Nedir? 

Teknoloji bağımlılığı; internetin ve teknolojik cihazların kullanımı ile ilgili olarak “aşırı kullanım, kullanma isteğini durduramama, aşırı kullanımdan dolayı günlük aktivitelerin ihmal edilmesi, aşırı kullanımın sosyal ilişkilere zarar vermesi, kullanım süresini azaltmada problemler yaşama, kullanımın mümkün olmadığı durumlarda gergin ve sinirli olma ve kullanım süresi ve miktarına ilişkin yalan söyleme durumu” şeklinde tanımlanmaktadır.

Teknoloji kullanımı son yıllarda özellikle gençler arasında hızla artmakta, çocuk ve ergenlerin yaşam biçimini yeniden şekillendirmektedir. İşte teknoloji bağımlılığı belirtileri...

Sadece birkaç dakika diyerek bilgisayar, tablet ya da akıllı telefon vb. başında saatler geçirme,

Çevredekilere ekran karşısında geçirdiği zaman hakkında yalanlar söyleme,

Uzun saatler bilgisayar kullanımı nedeniyle fiziksel rahatsızlıklar yaşama,

İnsanlar ile yüz yüze iletişim kurmak yerine internet üzerinden konuşmayı tercih etme,

İnternette vakit geçirebilmek için aile ilişkilerinden ve arkadaş randevularından ödün verme,

Bilgisayar başından uzak kalması durumunda gergin ve boşlukta hissetme,

Dikkat eksikliği yaşama ve öfke kontrolünde zorlanma,

İçe kapanma ve uyku bozukluğu teknoloji bağımlılığının belirtileridir.

Teknoloji bağımlılığı çocuk ve ergenlerin geleceklerini etkileyebilecek kadar riskli bir durumdur. Bu nedenle özellikle ebeveynlere belli görevler düşmektedir. Peki, teknoloji bağımlısı bir çocuğunuz varsa bu durum ile başa çıkmanın yolları nelerdir biliyor musunuz?

Teknoloji Bağımlılığını Önleme Stratejileri 

Yapılan araştırmalar sonucunda içe dönük, özgüven problemi yaşayan, sosyal açıdan yetersiz ve problemlerle başa çıkma becerileri düşük bireylerin teknoloji bağımlılığına daha yatkın oldukları belirlenmiştir; çünkü bu çocuklar genellikle kendilerini dışlanmış ve yalnız hissettikleri için çareyi kendilerinin oluşturduğu sanal dünyada bulan çocuklar ise, teknoloji sayesinde bu problemlerinden uzaklaşmış ve daha rahat hissederler. Bu nedenle çocuğun yalnızlık duygusu yaşamaması için anne ve babaların aile ilişkilerini gözden geçirmesi gerekir.

Teknoloji bağımlılığı ile başa çıkmak için öncelikli olarak ebeveynlerin teknoloji kullanma konusundaki alışkanlıklarını gözden geçirmeleri gerekmektedir. Çünkü teknoloji bağımlılığı olan ebeveynlerin çocuklarında bu şikâyetin yaşanma ihtimali oldukça yüksektir. Çünkü unutulmamalıdır ki, çocuklar her şeyden önce ebeveynlerini kendilerine örnek alırlar. Teknoloji bağımlısı çocuğa sahip aileler sık sık aile toplantıları yapmalı ve ev içi sorumluluklarla çocukların da gerçek hayata adaptasyonu sağlanmalıdır. Aile toplantılarında anne babaların hem kendi duygularını açıkça ifade edebilmeleri hem de çocuklarına duygularını açıklama fırsatı vermeleri, yani her konu hakkında neler hissettiklerini konuşmaları çok önemlidir. Duyguları ifade ederken, sadece sevgi değil, kızgınlık, korku, beğenmeme gibi duyguların da ortaya konması her iki tarafın birbirini anlamalarını kolaylaştırır. Bunların yanı sıra ebeveynler, çocuklarının ilgi ve yetenekleri konusunda onları yönlendirmeli ve zamanı etkin bir şekilde kullanmaları için fırsatlar sunmalıdır; fakat tüm bu çabalara rağmen ergende teknoloji bağımlılığı problemi ile ilgili herhangi bir olumlu gelişme kaydedilemediyse mutlaka uzman desteği alınması gerekmektedir. Bilişsel Davranışçı Terapinin bir parçası olabilecek bazı müdahale stratejileri ile örneğin; internette geçecek zamanı organize etmek (giriş saatlerini değiştirmek, hafta içi-hafta sonu günleri değiştirmek, günlük rutini kırmak gibi), sık kullanılan bir işlevi (chat, oyun gibi) kullanmaktan kaçınma, hatırlatıcı kart oluşturma (zararlarla ve bırakmanın yararlarıyla ilgili), aile terapisi ve destek grupları yardımcı olacak açık ve ulaşılabilir hedefler belirleyerek bir kontrol duygusu edinme kazanılacaktır.