Hollanda Parlamentosu, 1915 Olaylarını Ermeni ‘Soykırımı’ı Olarak Tanıdı – DENK Hariç Tüm Partilerin Oylarıyla Önerge Kabul Edildi

Hollanda Parlamentosu, 1915 Olaylarını Ermeni ‘Soykırımı’ı Olarak  Tanıdı – DENK Hariç Tüm Partilerin Oylarıyla Önerge Kabul Edildi

Lahey – Hollanda Parlamentosu, 1915’te yaşanan ve yaygın biçimde “Ermeni Soykırımı” olarak adlandırılan olayları tanıyan önergeyi, DENK Partisi dışında kalan tüm siyasi partilerin oylarıyla kabul etti. Kabul edilen önerge, hükümeti bu tanımı resmî politikasına acilen dahil etmeye ve diplomatik hassasiyetler nedeniyle konuyu daha fazla ertelememeye çağırıyor.

Daha Önceki Kararlar 

• Şubat 2021’de, geniş bir parlamento desteğiyle alınan kararda hükümete; Ermenilerin yanı sıra Aramiler, Süryaniler (Asurîler) ve Pontus Rumlarının da maruz kaldığı “Sayfo” olarak bilinen katliamların soykırım kapsamında tanınması çağrısı yapılmıştı.
• Eylül 2021’de ise bir başka parlamento metniyle hükümetten, “Ermeni soykırımı meselesi” yerine doğrudan “Ermeni soykırımı” ifadesini kullanması talep edildi. Ancak hükümet, Türkiye ile ilişkileri gözeterek resmî söyleminde bu tanımı kullanmaktan o dönemde kaçındı.
• 24 Nisan 2025 tarihine kadar “1915 meselesi” yerine doğrudan “soykırım” ifadesinin kullanılmasını öngörüyor ve hükümeti artık bu konuda net bir tavır almaya çağırıyor.

Mevcut Hükümetin Konumu ve Belirsizlik

2023’te göç politikaları nedeniyle dağılan dördüncü Rutte hükümetinin ardından,  Başbakan Dick Schoof liderliğindeki yeni koalisyonun önergenin uygulanması yönündeki tutumu henüz kesinleşmiş değil. Eski Başbakan Mark Rutte’nin Temmuz 2024’te görevi bırakarak NATO Genel Sekreterliği görevine geçmesi, Hollanda siyasetindeki dengeleri önemli ölçüde etkilemeye devam ediyor.

DENK Partisi’nin Karşı Tutumu

Türkiye kökenli seçmenlerle güçlü bağları bulunan DENK Partisi, “tarihsel tartışmaların siyasallaştırılması” gerekçesiyle önergeye ret oyu verdi. Bu tutum, Hollanda’da Türkiye ile ilişkili konuların hâlâ ne denli hassas olduğunun altını çiziyor.

Tarihsel ve Diplomatik Arka Plan

• 2018’de Hollanda Parlamentosu, Ermeni soykırımını yasama düzeyinde tanımış, fakat hükümet diplomatik ilişkileri korumak adına bu terimi resmî olarak kullanmamıştı.
• Bugüne dek 30’dan fazla ülke ve çok sayıda akademisyen, 1915 olaylarını soykırım olarak tanımlarken Türkiye ise bu tanımı reddetmeyi sürdürüyor.

Siyasi Analiz ve Sonraki Adımlar

• Koalisyon Dinamikleri: Kasım 2023’teki erken seçimlerin ardından oluşan meclis, 17 farklı partiyle oldukça parçalı bir yapıya sahip. Önergeyi destekleyen partiler arasında Yeşil Sol-İşçi Partisi İttifakı (GroenLinks-PvdA) ve Hristiyan Demokratlar (CDA) gibi önemli siyasi gruplar bulunuyor.
• Hükümet Üzerindeki Baskı: Parlamentonun bu tür önergelerle hükümeti resmî tanıma yönünde yasal olarak zorlayamasa da siyaseten büyük baskı oluşturduğu biliniyor. Gözlemciler, resmî tanımanın AB–Türkiye ilişkilerini ve Hollanda’daki Türk diasporasının durumunu yakından etkileyeceğine işaret ediyor.

Türkiye’den Beklenen Tepki

Türkiye Dışişleri Bakanlığı’nın, bu tür girişimleri “tarihin siyasi çıkarlara alet edilmesi” olarak değerlendirmesi ve diplomatik kanallar üzerinden tepki göstermesi bekleniyor. Geçmişte Ankara, Hollanda’nın Ermeni soykırımı yönündeki benzer adımlarına sert karşılık vermiş, büyükelçi düzeyinde görüşmeler veya ticari ilişkilerin gözden geçirilmesi gibi önlemler alabileceğinin sinyalini vermişti.

Değerlendirme

Hollanda Parlamentosu’nun bu yeni adımı, ülkenin tarihsel sorumluluklar ve uluslararası ilişkiler konusundaki yaklaşımını netleştirirken, iç ve dış politikada yeni gerilimleri de beraberinde getirebilir. Özellikle 24 Nisan 2025 tarihi yaklaşırken, hem hükümetin hem de Türkiye’nin atacağı adımlar kritik önem taşıyor. Bu süreçte parlamentonun, hükûmetin resmi tanıma yönünde kesin bir söylem geliştirmesi için baskıyı sürdürmesi bekleniyor.

Haber: Tarık OKAN