Utrecht’te evsiz sayısı artıyor: Barınma merkezleri baskı altında

Utrecht’te evsiz sayısı artıyor: Barınma merkezleri baskı altında

Yetkililer, evsizliğin artık yalnızca bağımlılık ya da psikolojik sorunları olan kişilerle sınırlı olmadığını belirtiyor. İş gücü göçmenleri, boşanma sonrası evini kaybeden çalışanlar ve konut krizinde uygun fiyatlı ev bulamayan kişiler de giderek daha fazla barınma sorunu yaşıyor. Utrecht Belediyesi 2030 yılına kadar evsizliği sona erdirme hedefi koymuş olsa da mevcut göstergeler sorunun büyüdüğüne işaret ediyor.

“Herkesin başına gelebilir”

Toplumsal Barınmadan Sorumlu Belediye Başkan Yardımcısı Rik van der Graaf, evsizliğin kentin en önemli gündem maddelerinden biri olduğunu söyledi. Van der Graaf, “Bunu şehirde her gün görüyorsunuz. Evsizlik herkesin başına gelebilir” dedi. Sorunun 1990’lı yıllardan farklı bir yapıya büründüğünü vurgulayan Van der Graaf, “Eskiden daha çok uyuşturucu bağımlılığıyla ilişkilendirilirdi. Şimdi ise boşanma, aile içi şiddet ya da işveren tarafından ortada bırakılan AB vatandaşı işçilerle karşılaşıyoruz” ifadelerini kullandı.

‘Ekonomik evsizlik’ yayılıyor

Stichting Goud’dan sosyal hizmet uzmanı Moreno van Hulst ise “ekonomik evsizlik” olarak tanımlanan yeni bir grubun hızla büyüdüğünü belirtti. Van Hulst, “Çalışan ancak geçici olarak arkadaşlarının yanında kalan, sonunda gece barınaklarına yönelen insanlar var. Konut krizi artık orta sınıfı da vuruyor” dedi.

Belediye, artan evsizliğin beraberinde iş gücü sömürüsü, insan ticareti ve güvenlik riskleri getirdiğine dikkat çekiyor. Uzun süre evsiz kalan kişilerin ortalama yaşam süresinin, evi olanlara göre yaklaşık 30 yıl daha kısa olduğu belirtiliyor. Kentte kamu düzenine ilişkin şikâyetlerde de artış yaşanıyor.

Barınma modelleri ve tartışmalar

Utrecht’te düzenli barınma merkezlerinin yanı sıra soğuk hava uygulaması ve ülke genelinde yürütülen Yabancılar Barınma Pilot Programı (LVV) bulunuyor. Soğuk hava uygulaması, sıcaklık sıfırın altına düştüğünde koşulsuz barınma imkânı sağlıyor. Düzenli barınmada ise kurallara uyma ve gelecek planı oluşturma şartı aranıyor.

Bu koşullar eleştiri konusu da oluyor. Van Hulst, bazı kişilerin bu nedenle sistem dışında kaldığını belirterek, “İnsanları barındırmazsanız gözden kaybolurlar ve yardım edemezsiniz” değerlendirmesinde bulundu.

Göçmenler ve merkezi yönetim

Barınma merkezlerindeki bir diğer grup ise oturum izni olmayan kişilerden oluşuyor. Belediye verilerine göre, bu kişilerin yüzde 70-80’i daha sonra yaptıkları yeni başvurularda oturum izni alıyor. Van der Graaf, bu durumun Göç ve Vatandaşlık Dairesi (IND) süreçlerinde yapısal sorunlara işaret ettiğini savundu.

Utrecht Belediyesi, yasa dışı kalışın suç sayılmasına karşı çıkarken, iş gücü göçmenlerinin barınmasında işverenlerin daha fazla sorumluluk üstlenmesi gerektiğini vurguluyor.

Çözüm için konut şart

Belediyenin çabalarına rağmen, 2030 hedefinin mevcut koşullarda zor olduğu belirtiliyor. Uzmanlar arasında yöntem konusunda görüş ayrılığı olsa da ortak nokta net: Daha fazla uygun fiyatlı konut üretilmeden evsizlik sorununun kalıcı olarak çözülmesi mümkün değil. Belediye ayrıca gönüllü desteğine de ihtiyaç olduğunu belirtiyor.

Utrecht / Tarık OKAN