Mijn overpeinzingen
Hypotheekfraude
Met het lichtjes herstellen van de hypotheekcrisis, zijn er serieuze tendensen te bespeuren. Zo steeg de hypotheekrente voor het eerste in jaren weer en werden er eveneens meer woningen verkocht. Dit alles zorgt natuurlijk voor een stormloop bij de banken die hypotheken verstrekken. Aan die kant vallen er dan ook regelmatig klappen. Banken klagen al jaren dat fraude met hypotheken niet genoeg gestraft worden. Een man die in 2005 valse salarisspecificaties had gebruikt voor een woning kreeg 'slechts' een boete van 7.500 euro en twee maanden voorwaardelijke gevangenisstraf, maar mocht dus zijn woning houden. Het is niet duidelijk of de man met de koop een eventueel andere koper heeft gedupeerd, maar die waarschijnlijkheid is er wel.
Sommige banken proberen dit verschijnsel van hypotheekfraude nu tegen te gaan door speciale afdelingen op te richten die dit tegen moeten gaan. Verschillende insiders van banken, waaronder interne hypotheekadviseurs en externe financiële adviseurs, hekelen echter de houding van de bank omdat de koper wordt gedupeerd door steeds waanzinnig wordende regels. Ook hier schuilt een kern van waarheid. Veel adviseurs spelen dan ook met regels en zoeken de grenzen van de wet op, of proberen bewust de mazen in de wet te benutten bij het regelen van een hypotheek. Juist door deze speelsheid werden er veel hypotheken gesloten die eigenlijk niet gesloten moesten worden.
Waar zoveel partijen tegenover elkaar staan (banken versus adviseurs, hypotheekaanvragers versus banken) is het logisch dat adviseurs en hypotheekaanvragers elkaar steunen in het proces om een hypotheek te krijgen. Tenslotte krijgen adviseurs hun geld pas als de hypotheek rond is; mijn eigen onderzoek liet een bedrag zien wat schommelt tussen 1.900 euro tot het duurste wat ik tegenkwam: 3.700 euro. In alle gevallen lieten de adviseurs weten de mazen in de wet goed te kennen, de medewerkers van de banken goed te kennen (waardoor de medewerkers sneller bepaalde dossiers konden verwerken), de regels van de bank goed te kunnen omzeilen en zelfs "niet Roomser dan de Paus te zijn". Het is een interessant onderwerp waar ook ik eigenlijk niet veel over wist totdat ik me ervoor begon te interesseren.
Ik besloot dan ook om zelf eens een kortstondig onderzoek te doen naar het proces van hypotheekaanvragen en de wereld eromheen. Ik nam verschillende personages aan om te kijken wat nu wel en wat nu niet geaccepteerd werd. Hoe ver kwam je met een salarisspecificatie waar bewust fouten in verwerkt waren? Kwamen de slimme koppen van de banken erachter of lieten zij zich ompraten door de adviseurs? Het waren interessante vragen die ik pas kon beantwoorden als ik de proef op de som nam. En wat gebeurde er eigenlijk als een bank twijfels kreeg bij een aanvraag? Konden de adviseurs ze dan toch alsnog ompraten of waren inderdaad de fraude-eenheden dan snel ter plekke? Zonder mijn conclusies nu al prijs te geven, kan ik nu al wel stellen dat vrijwel alle mogelijke manieren die ik uitgeprobeerd heb bij de verscheidene banken en hypotheekverstrekkers, gelukt zijn.
Dan is mijn overpeinzing toch meer in de trant van: "Indien de banken zich grote zorgen maken om de vormen van hypotheekfraude, waarom laten ze het dan toch toe?". En het antwoord is eigenlijk simpel, net zoals de man die veroordeeld werd tot een geldboete maar zijn woning mocht behouden, het winstoogmerk staat bij de banken voorop. En zelfs de man die hypotheekfraude pleegde, betaalde wel elk jaar zijn aflossing en dus kon de bank alsnog flink incasseren. De bank maakte dus alsnog grote winst en had dus geen reden om het huis af te nemen van de man. Zo komt iedereen toch aan zijn trekken: de adviseurs completeren hun aanvragen en krijgen hun geld; de banken keuren dossiers goed die eigenlijk niet goed zijn en maken hun winsten; de mensen die hun droomhuis willen kopen en dit kunnen betalen maar dit niet mogen doen vanwege de strenge regels, besluiten ruimer om te gaan met de regels. Wie wordt hierin de dupe? Helaas de laatste groep en niet de adviseurs en banken die dit alles oogluikend toelaten om hun winsten veilig te stellen. Waarom dit niet aangepakt wordt, is mijn overpeinzing van deze maand...
Drs. Armand Sag
Bestuursvoorzitter Instituut voor Turkse Studies
www.turksestudies.org
&
Historicus en turkoloog
www.armandsag.nl