Hollanda ve Türkiye’de Obezite


  • Kayıt: 21.05.2019 20:50:00 Güncelleme: 20.12.2020 13:07:53

Hollanda ve Türkiye’de Obezite

 

Sadece Hollanda ve Türkiye’de değil dünyada giderek yaygınlaşan obezite, yaşam kalitesini ve süresini anlamlı derecede etkiliyor. Ancak obezite tedavi edilebilen bir hastalıktır. Obezite, dünyada özellikle gelişmiş ülkelerin en önemli sağlık sorunlarından biri. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünyada 1,9 milyar kişi fazla kilolu ve bunların 600 milyonu da obezdir.

 

Obezite, vücutta sağlığı bozacak ölçüde aşırı ve anormal yağ birikmesidir.


Diyabet, koroner kalp hastalıkları, hipertansiyon, gut, karaciğer yağlanması, kanser gibi hastalıkların alt yapısını oluşturan şişmanlık yani obezite 21. yüzyılın en büyük sağlık sorunlarından bir tanesi. Genellikle şişmanlamak kolay, zayıflamak ise güçtür. Bu nedenle şişmanlığın tedavisinden önce, önlenmesi doğrudur. Bilindiği üzere beslenme; anne karnında başlayarak yaşamın sonlandığı ana kadar devam eden yaşamın vazgeçilmez bir ihtiyacıdır. İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için gerekli olan besin öğelerini yeterli ve dengeli miktarda alıp vücutta kullanabilmesidir.


Sağlıklı bir yaşam sürdürmek için, alınan enerji ile harcanan enerjinin dengede tutulması gerekmektedir.


Yaşam tarzı, beslenme alışkanlıkları, bazı ruhsal bozukluklar, bazı fiziksel hastalıklar, kullanılan bazı ilaçlar, fiziksel aktivitenin azlığı, şişmanlığın oluşumunda belirgin etkisi olan nedenler olarak sayılabilir. Diğer taraftan aile içi durumlar, yaşıtların etkisi, bireyin maruz kaldığı sosyal etkenler, sosyal olarak yetersizlik, ailelerin beslenme konusundaki bilgi yetersizlikleri, sosyo-ekonomik düzeyde düşüklük ve bunları bağlı ortaya çıkan yaşam biçimi önemli diğer etkenler olarak dikkati çekmektedir. Günümüzde obezite tedavisi için birçok yöntem vardır.

 

Diyet tedavisi, davranış değişikliği tedavisi, obezite cerrahisi ve kullanılan ilaçlar ile zayıflama bu yöntemlerin en sık tercih edilenleridir.


Obezite tedavisi için birinci sırada en doğal ve olması gereken yöntem sağlıklı obezite diyeti programları ile zayıflamaktır. Doğru bir diyet programı ile zayıflama kilo vermede en sık tercih edilen ve sağlıklı olan yöntemdir. Obezite diyeti planlarının protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve mineral kaynaklarını yeteri kadar içermeleri hem vücut sağlığı için hem de vücuttaki fazla yağların yakımı için önemlidir. Yeterli besin ögelerinin tüketilmesi kalıcı kilo kaybı için önemli unsurdur. Kısa süreli uygulanan meyve veya sebze sularından oluşan detoks planları da zayıflamada etkili olabilir. Ancak vücut sağlığının korunması ve kilo kaybının kalıcı olması için bu detoks planlarının kaç gün uygulandığına dikkat edilmelidir. Bütün öğünlerde sıvı detoks içecek içeren detoks planlarının yerine sadece 1 öğünde detoks içeceğin bulunduğu programların uygulanması daha sağlıklıdır.


Vücut ağırlığının denetiminde davranış değişikliği tedavisi, fazla ağırlık kazanımına neden olan yemek yeme ve fiziksel aktivite ile ilgili olumsuz davranışları olumlu yönde değiştirmeyi veya azaltmayı, olumlu davranışları ise pekiştirerek yaşam biçimi haline gelmesini amaçlayan bir tedavi şeklidir. Davranış değişikliği tedavisinin basamakları: Kendi kendini gözlemleme/Uyaran kontrolü/Alternatif davranış geliştirme/Pekiştirme, kendi kendini ödüllendirme/Bilişsel yeniden yapılandırma/Sosyal destek.


Günümüzde çok yaygın bir şekilde tercih edilmeye başlamıştır. Bu yöntem obezite tedavisi için çeşitli obezite diyeti planları uygulandıktan ve sonuç alınamadıktan sonra son çare olarak tercih edilmelidir. Olumlu sonuçlarının olabileceği kadar yan etkilerinin de olabileceği ve organlarda çeşitli semptomların oluşabileceği unutulmamalıdır. Gastrik bantlama, bypass, gastrik balon ve mide küçültme bariatrik cerrahi yöntemleri arasındadır ve besinlerin emilimini azaltmaya yönelik uygulanır. Vücut yağlarının alınması için çoğunlukla estetik amaçlı uygulanan bir yöntemdir. Bu yöntemler uygulandıktan sonra beslenme düzeni değişmiyor ise kaybedilen kiloların kısa sürede geri alınma ihtimali yüksektir.


Sosyal medyanın kullanımının yaygınlaşmasının ve bilgiye kolay ulaşımın faydaları olduğu kadar zararları da olabilmektedir. Bu durumun en belirgin örneği zayıflama hapları ve zayıflama çayları adı altında satılan ürünlerin kullanımının artmasıdır. En doğru ve sağlıklı kilo verme yöntemi yanlış beslenme alışkanlıklarının değişmesidir ve uygun obezite diyeti planlarının uygulanmasıdır. Bilinçsizce kullanılan çaylar ve ilaçlar başta böbrekler olmak üzere birçok organa zarar verebilir. Çarpıntı, kalp krizi, yüksek tansiyon gibi olumsuz sağlık sorunları görülebilir. Bu sağlık sorunları ölümle de sonuçlanabilir.


Atalay Kızılay

 

Kaynak: Obezite üzerine dünya sağlık örgütü tarafından yapılmış araştırmalar ve sağlık uzmanlarının yazmış oldukları makalelerden derlemeler.