38 yıl önce, Hollanda’nın NOS Haberleri’nde Hollanda’nın Delft şehrindeki “Kahve Het Koetsier’de” 6 Hollandalının bir Türk tarafından hunharca ateşli bir silahla katledildiğini duyuyoruz. NOS / Hollanda Yayın Kurumu ( Nederlandse Omroep Stichting).
Toplu sevinçlerimiz ve toplu hüzünlerimiz
O anda bizlerde kollektif bir suçluluk duygusu oluşur ve Hollandalıların bizlere bakışı ve bizlere karşı aşırı suratları asık olduklarını hissederdik. Bu arada var olan ırkçılık ve ayrımcılığında kurumsal olarak tavan yaptığını hisseder ve gözlemlerdik. İşlenen bir suçun ardından Türk kurum, işyerlerine ve ibadet hanelerine saldırılarda belirgin bir artışta gözlenirdi.
6 Mayıs 2002’de göçmen ve İslam karşıtı politikacı Pim Fortuyn Hilversum’da Medya Park’ta öldürüldüğünde, Doesburg’da Hollandalı sendikacı ve çalıştığım kurumum başkanı, bir telaşla kuruma gelmiş ve cinayeti işleyenin bir Hollandalı olduğunu duyduğumuzda derin bir nefes almıştık. Her zaman fikir özgürlüğünü savunarak, hiç bir karşıt görüşe sahip olanın yaşamına son verilmesinden yana olmadım. Kutsal yaşam hakkını bir insan olarak, başka bir
insanın yaşamına son verme düşüncesini ve eylemini her şartlarda red ettim.
Bizim Anadolu göçmeni
Yeni Hollanda tabiyetine kabül eden CY ile Hollanda kahvesinde bulunanlar arasında tartışma, cinayet ve cinayetin sebebi mahkeme sürecinde ve sonrasın da hiç bir zaman açıklık ve neden olarak belirginlik kazanmamış.
1984yılında, dava, suç ve zanlı belli olduğu için sanık CY Hollanda’da en ağır ceza olan; Ömür boyu hapis cezasına çarptırılır.
Daha sonraki yıllarda gündemde ve Türk basınında yer almayan CY’nin tabiki yaşamı ve hikayesi devam etmiş. Bir radyo proğramından sonra, geçen hafta hatırladığım bu sevimsiz cinayeti tekrar inceleme olanağım oldu.
1984 yılında cezası kesinleşen CY bir ömür boyu mapus (levenslang gevangenisstraf ) sonraki yıllarda kendisinin bir ömürboyu hapis cezası ile
birlikte, 2001 bir tedavi verebilastyon kliniğine (TBS – kliniek) yerleştirilir. Sonunda tedavi ve rehberlik ile kendisinin yeniden topluma kazandırılması amaçlanır.
Bu uygulamadan faydalanmak için mutlaka tedbir, koruma ve
resosyalisyon (için Hakim kararıyla TBS / Terbeschikkingstelling) uygulamasının kabülü gereklidir.
2002 ‘den bu yana takip edilen terapiler ve sosyalleşme planları olumlu sonuç vermiş olup, CY 2014 den bu yana Mapushane duvarlarının dışında yaşayan, işi ve aile düzeni olan bir Hollanda vatandaşı olarak yaşamını devam ettirmekte. Bakanın dediği gibi, kedisinin 4 duvar arasına dönmesi seçeneklerin dışında bulunmakta.
Tebdirler ve kısıtlamalar
Evet, CY geçen yıllarda, her iki haftada bir tedavi görmüş bulunduğu kliniğe başvuru yapmak zorunda.
Aynı zamanda CY’in seyahat etme özgürlüğüde bulunmamaktaydı. Hukuksal olarak ömür boyu hapis olan kişinin bazı özgürlüklerinin sınırlı olması anlaşılır.
Geçmiş yıllarda verilen hukuksal mücadele, kendisinin özgür bir yaşama kavuşmasını sağlayamamıştı. Hollanda mahkemelerinin vermiş bulundukları tavsiyeler ve hukuksal kararlar, Hollanda Devlet
Kamu Denetçisinin ( Ombudsman ) değerlendirmesi ve
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin CY‘nın haklı olarak aftan (Gratie )faydalanması gerektiğini
belirtmiş olmalarına rağmen Hollanda Adalet bakanları kendisinin ömür boyu hapsi cezasının kaldırılması yönünde olumlu bir ilerleme kaydetmemişlerdi.
13. Acil Mahkeme Oturumu (13de Kort geding)
30 Ocak 2020’de yapılan ve 6 Şubat 2020 tarihinde açıklanan kararda, Genelde CY hazır bulunmadığı Lahey Acil Hukuk Mahkemesinde, 13’üncü dava başvurusunda Lahey Mahkemesi hakimi; CY ‘nin her iki haftada TBS Kliniğine başvurmasının gerekli olmadığına karar vermekle birlikte, seyahat etme özgürlüğünün kısıtlı kalmasına karar vermiştir.
Ömür boyu mapusluk, bir yaşam boyu vatandan uzak
Hollanda’da var olan politik ve toplum baskılarına karşı Hollanda Adalet Bakanları, CY ‘nin ömür boyu cezasının kaldırılmasına (affına) yanaşmamaktaydılar. Bunun
yanında merhumların aile fertlerinin ve çevresindeki insanların tepkilerinden çekinerek Ömür boyu hapisliğe uygulanan af uygulamasının bir hak olmadığı ve iyi niyet gösterisi olduğunu belirmişlerdir. Bir ömür boyu hapislik aynı zamanda yakın akrabaları görememe, en sevdiklerimizin vefatlarında hazır bulunamama gibi özgürlükleri kısıtlamarıda içermektedir.
Suç, Hukuk, Ceza ve Politika
Aslında birbirlerinin parçaları olan kelimeler olsada, Hukuk’ta ve Hukuk’un karar almada ve yargının ne kadar bağımsız
olması gerektiğini Hollanda olarak savunmuyor muyuz? Ben bu konuyu hazırlarken!...
Sonunda CY ‘a affedildi!..
Hollanda’da en uzun hapis cezası çeken ve “Ted de Türk” lakaplı CY uzun yıllar Hukuk mücadelesi vererek yeniden özgürlüğüne kavuştu.
Ocak 2021 yılında o dönemin Adalet Bakanı Dekker kendisinin ömür boyu hapis cezasını kaldırdı. Adalet bakanı Dekker, var olan Hukuksal imkanların tükendiğini ve CY’nın avukatının yapmış bulunduğu başvuruyu ret etmek için Hukuksal imkanların tükendiğini belirtmişti.
Tabiki burada CY iyi hal durumu, kendine sansasyon aramayışı ve işlenen suçun sebebi ne olursa olsun, affının ne kadar bilincinde olduğunu iyi bilen birisi olduğundan da eminim. Bu arada uzun yıllar mapusluk, TBS, terapi ve bürokratik tedavi takip etmek ve yeniden özgürlüğüne kavuşmak için, üstün bir
zeka ve güçlü insan karekteri ile karşı karşıya olduğumuzu söyleyebiliriz.
Ağırlaşan Hollanda Hukuk rejimi
Son yıllarda, Hollanda içinde ve Hollanda dışında var olan
Hollanda ceza yasalarında suç ve cürüm teşkil eden eylemler suç olarak kabül edilmektedir. Hollanda devlet,
ülke ve halk güvenliğini tehdit eden suç işlevi taşıyan bireysel
ve toplumsal eylemlerde suç ve suçlu kapsamına girmekte. Yurt dışında, Suriye’de ve Irak’ta İşit gibi bir örgüt çatışı altında görev almak.
Hollanda tabiiyetiniz olsada, sonradan kazanılan vatandaşlıktan Devlet kurumlarının isteği ve Hollanda hakiminin kararı ile, Hollanda vatandaşlığınızı kaybetmeniz mümkündür. Geçen 5 yılda bu
konuda vatandaşlığını ağır suç işleyen ve yasal mapusluk süresini tamamlayan örneklerin, Mapushane’den alınarak Türkiye‘ye gönderildiğini biliyoruz.
Uluslararası sözleşmelere göre; Tek vatandaş olarak Hollanda tabiiyetindeki en ağır suçluda olsa, vatandaşlığını kaybetme imkanı bulunmamaktadır. Bu durumda hem Türk hemde Hollanda vatandaşı olanlara vatandaşlığını kaybederek Türkiye’ye sınır dışı edilme imkanı bulunmaktadır.
Tabiki Hollanda Orman kanunlarının yaşandığı bir ülkede değildir ve olmamalıdır. Suçu yasalar nezdinde işleyen kişi, cezasının olduğunu bilmesi ve o işlenecek suçu caydırıcı kılar. Suç kesinleşmeden önce var olan yasalar nezdinde hiç kimse suçlu değildir. Gönüller, ne ömürlerin yok olduğu yıllar ve nede bir ömür boyu mapusluğun olmadığı hür dünyası ister.
İnsanca yaşanan bir dünya özlemiyle.
Saygı ve sevgiler.
