**Bisikletle Bir Gezinti: Hollanda'nın Geçmişiyle Yüzleşmek**

**Bisikletle Bir Gezinti: Hollanda'nın Geçmişiyle Yüzleşmek**

Nejat MUSTAFA

Bizde bir söz vardır: "Yediğin ve içtiğin senin olsun, gördüklerini de anlat bize." Bugün, 40 kilometrelik bisiklet gezintisinde ilginç gördüklerimi, bulduklarımı, dilimin döndüğünce ve parmaklarımla yazabildiğim kadarıyla sizlere anlatmaya çalışacağım.

İlk Durağımız

İlk durağımız yol kenarında sergilenmiş eski bir at arabası üstünde süs balkabaklarının satıldığı yerdi. Kimse olmadığı gibi, fiyatlar kabakların üzerine yapıştırılmış, aldığınız kabaktaki ücreti kumbaraya bırakıp kabak sahibi olmanıza izin veriyordu. Bir kabağın üstünde Türk sarığı motifi bulunuyordu. 10 kilometre ileride ise bahçeden toplanan erikler kiloluk poşetlere konulmuş,  50 cent karşılığında alınabiliyordu.

Birbirine Güvenen İnsanlar

Güzel olan, insanların ihtiyacından fazlasını sahip olmadan var olan güven ve birbirine saygıya dayanan bir ahlakın örneği olan 2023 yılında Hollanda köylerinde gördüğümüzdu. Enter Köyü'nde Kavak ağacından yapılan geleneksel ahşap ayakkabılar "Klompen" için yapılan müze de buna örnekti. Köyler bile tarihlerine sahip çıkıyor, çeşmelerini ve yel değirmenlerini koruyabiliyor.

Eskiye Sahip Çıkma

Ancak biz, geçmişimize yeterince sahip çıktığımızı söyleyemeyiz. Göre Kasabası'nda bulunan ve 1970'lerde var olan su değirmenlerini ve vezirhaneleri gelecek nesiller için koruyabilmiş miyiz? Maalesef hayır.

Toplu Suçluluk ve Destek

Enter Köyü'nden Almelo'ya giden yol kenarında bulunan anıt, komşuları tarafından ihanete uğrayarak Nazi kamplarına teslim edilen İspanyol Sefarad Yahudilerini anımsatıyor. Bu anıtlar, sadece özür dilemekle kalmayıp aynı zamanda toplu suçluluk duygusundan kaynaklanan İsrail Devleti'ne destek anlamına da geliyor.

Musevi Topluluğu ve Ticaret

Musevi vatandaşları ticaretle uğraşarak yüksek düzeyde bürokratik pozisyonlara yükseldiler, bu da onların Batı Avrupa'da burjuva bir sınıfın oluşmasına yardımcı oldu. Ancak komşularının kamplara gönderilmesi, mal ve mülklerine el koyma anlamına geliyordu.

Alman İşverenlerinin Geçmişi

Alman işverenlerinin geçmişine bakarsak, birçoklarının II. Dünya Savaşı'nda Nazi subayı olduğunu ve savaş sonrası mal varlıklarını İsviçre bankalarına yatırdığını görebiliriz.

Tazminat Ödemesi

Son yıllarda Almanya, II. Dünya Savaşı döneminde zorla çalıştırılan 1.7 milyon kişiye € 4.4 milyar tazminat ödemiştir.

Yorucu bir günün ardından bu yazıyı paylaşmak beni mutlu ediyor. Sağlıcakla,