Demokrasi: Adil Paylaşım, İfade Özgürlüğü ve Mutlu Özgür Yaşam
“İfade özgürlüğü hakkına sahip olmak, demokratik toplumların en temel şartı ve değeridir.”
Belli ki yaşam içerisinde feodal değerlerden, yargılardan uzak ve temel ifade ve yaşam özgürlüğü içinde yaşamda, Hollanda'da geçen 44 yılımda, kendim de kabul ederek, kısmen de olsa kültürel ve insani değerleri koruyarak, yaşamı olduğunca süslü, abartılı, gösterişli değil, var olan doğallığıyla yaşamaya çalıştım.
Yasaların Gücü: Yasalar Hollanda toplumunda yaptırımcı yasalar ve kurallar insanların uyum (armoni) içerisinde yaşamasını amaçlamaktadır. Bireysel özgürlük ve ifade etmek, tabii ki başkalarına küfür etme, özgürlüğünü ve yaşamını sınırlama anlamına da gelmez.
İfade Hakkı: Sosyal ve toplumsal ilişkilerimizden tutun, günlük sosyal faaliyetlerimizde ifade özgürlüğü bireysel ve toplumsal gelişme ve olgunlaşma için çok önemlidir. Bireysel ve toplumsal ifade özgürlüğü bazen, var olan sistem içerisinde güçlü ekonomik, sosyal, kültürel ve politik ilişkilere sahip değilseniz istenilen derecede olmayabilir.
“Benim özgürlüğüm, senin özgürlüğünü sınırladığı zaman, o zaman benim özgürlüğüm orada biter” diyerek yaşamaya çalışırsak ve birlikte deneyerek sevimli bir barışçıl bir toplum oluşmaz mı?
Nereden nereye?
Bizler geçmişte dedelerimizden ve köylülerimizden duyduk ve gördük. Göre'nin o verimli bahçelerinde ekim ve dikim anında ne kadar komşu bahçenin sınırına, hakkına geçmeden çekimin ve dikimin yapıldığını. Sarı Yaprak Bağları'nda, Dağ'da ve Samanlıklar'da, o anlık sadece yenen Kayısı ve Üzüm'ün o yenen Kayısı'nın sonradan sahibinden rızasının alındığını.
Hollanda ve Almelo'da Güzel Bir Örnek:
İkamet ettiğim Almelo'da bisikletimle Twente kanalını geçip çiftçi köylünün çiftlik evinin önüne koyduğu Yumurta kulübesinde yumurtaların adetleri ve ederi belirtilmiş. Yumurtalar paketleri için 10 yumurta € 2,20 centini kumbaraya atarak Yumurtaya sahip oluyoruz.
Burada güzel olan belli ki Göre'den aile değer yargılarından gelen ahlaki davranış biçimi. Bir ben çocuklarıma haram Yumurta yedirmem. İki € 2,2 euro'ya ben kendime hırsız dedirmem. Bir Müslüman ve Türk olarak ben yaparsam bunu gören Hollandalı uzun yıllar olumsuz bir anlatım yapar.
Bizde de Görede de vardı:
Bağ bozumunda bir iki çubuk üzümün kesilmeden bırakıldığına tanık oldum. Boğum anında, bu kalan üzüm çubukları bekçi, avcı, kurt ve kuş içindir derlerdi. Birlikte yaşadığımız Tilki ve Kurtları'nın da yaşam hakları olduğu düşünülürdü. Komşu Kurt ve Kuş hakkı olduğunu düşünen bir toplumdan, nereden nereye geldik. Bir de siz düşünün. Komşu, canlı ve hayvan hakkı bundan daha iyi korunur mu?
Mal ve Mülk Sahibi Olmanın Nedenleri
Mal ve mülk sahibi olmanın en büyük nedenlerinden biri gelecek güvencesinden korkmamak (Toekomstzekerheid) olarak gösterilebilir. Evet, geleceğe güveni olmayan, gelecekten korkan toplumlarda biriktirme isteği ve eylemi daha aşırı derecededir. Bunu her toplumda olduğu gibi Türkiye'de de görmekteyiz. Hollanda'da ise para ve çok mal mülk sahibi olmak genellikle lüks yaşam içindir.
Mutluluk Sınıfta mı Kaldı?
Neden mutlu olmanın yolları ve metotlarını konuşmayız? Hollanda'da Korona krizinden sonra marketlerde un bulamadık. İnsanlarımız genelde aç kalma korkusuyla evlerine yüzlerce kilo un depoladıkları (Hamsteren) bilinmektedir. Bu durum genelde yabancı ilk nesil Türk göçmenlerinde ve 2. Dünya Savaşı görmüş Hollandalılarda var olan bir "aç kalma korkusuna karşı tedbir geleneğidir."
Altın ve Döviz Birikimi
Altın, altın hesabı ve bilhassa döviz birikimi mevduat hesaplarında Türkiye genelinde Aksaray ili birinci sırada, Nevşehir ise ikinci sırada gelmektedir. Bu iller genelde muhafazakar iller olmakla birlikte, artı değerin yatırıma ve aşşa dönmemesi ne kadar o şehrin geleceği için olumlu değilse, 2600 Euro ve Dolar milyarderimizin dünya zenginliğinin yüzde 60'ına sahip olmaları da adaletli ve etik değildir diye düşündüm ve yazdım.
Mustafa Nejat SUCU