Ağlamayı Bilmeyen Türk Yaşlılarına Verilmeyen Haklar?

Ağlamayı Bilmeyen Türk Yaşlılarına Verilmeyen Haklar?

Nejat Sucu

(Sosyal Hizmet Uzmanı / Socio worker)

Hollanda’daki Türk yaşlıları, hak etmedikleri bir fakirlik içinde yaşıyorlar. Hollanda Emeklilik Aylığı Yasası’na (De Algemene Ouderdomswet / AOW) göre, tam emekli aylığı alabilmek için kişinin ve eşinin toplamda 50 yıl boyunca Hollanda’da ikamet etmiş veya sigortalı olarak çalışmış olması gerekiyor.

Neden Bu Kadar Fakirlik?

1 Ocak 1950’den sonra doğan emeklilerin, kendilerinden genç olan eşleriyle birlikte ek AOW (partner toeslag) alma hakları kaldırıldı.

1 Ocak 2015’ten sonra emekli olanlar, tam emeklilik ödeneğini alamamaktadır. Her emekli, kendi hakkı olan net AOW ödeneği olan, 1 Ocak 2025 itibarıyla brüt ve net olarak 1.024,62 euro aylık alma hakkına sahiptir.

Bazı kişiler ise çalıştıkları iş koluna bağlı olarak bir emekli sandığında (Bedrijfstakgerichte pensioenen/fonds) belirli oranlarda (%22) ikinci ve üçüncü emeklilik birikimi elde etmişlerdir. Bu birikimler, hem toplu hem de aylık ödeme şeklinde alınabilir. Emekli sandığı ödeneği (pensioen) 1 Ocak 2025 itibarıyla brüt 613,52 euro altındaysa, bu birikim tek seferlik toplu ödeme (afkoopbedrag) olarak hak sahibine verilir.

Yalnız yaşayan bir kişinin, 1 Ocak 2025’ten itibaren alacağı net aylık emekli maaşı 1.497,77 euro olacak. Ayrıca her yıl Mayıs ayında brüt emekli aylığının %8’i oranında tatil parası (vakantiegeld) ödenmektedir.

Eşi kendisinden genç olan birinci nesil emeklilerimiz, eşleri emeklilik yaşına ulaşana kadar sadece bireysel AOW ödeneğiyle geçinmek zorunda kalıyorlar.

Ek Ödenek Hakkı Vardır

Genelde başvurusu yapılmayan, Hollanda Sosyal Güvenlik Bankası (SVB) tarafından verilen Ek Yaşlılar Yardım Ödeneği (Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen / AIO), belediyelerin sağladığı sosyal yardım (bijstand) ile aynı koşullara sahiptir.

AIO ödeneği, sıkı bir denetim rejimine tabidir; mal varlığı, mülk durumu ve uzun süreli Türkiye’de ikamet gibi konular detaylıca incelenmektedir.

Ayrıca Türkiye’deki Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) alınan emeklilik maaşı, Hollanda’da gelir olarak sayılmakta ve AIO’dan kesinti yapılmasına neden olmaktadır.

Ya Bizim Hollanda’da?

Her zaman yazar ve söylerim: Devleti yöneten politikacılar, yasaların arkasına saklanma lüksüne sahip değildir. Onların görevi, halkın refah ve mutluluğu için hizmet etmektir.

Neden göçmen emeklilerin AOW’daki eksik yılları tamamlanmasın? Bir yasa önergesi ve 200 milyon euroluk bir bütçeyle bu neden mümkün olmasın? Her yıl savunma için gayrisafi yurt içi hasılasının (BBP) 22 milyar eurosunu ve Ukrayna için 6 milyar euroyu ödeyen Hollanda, 200 milyonluk ek bütçeyi de sosyal devlet anlayışı çerçevesinde rahatlıkla sağlayabilir.

Ağlamayan Bebeğe Süt Vermezler

Doğru siyaset, Hollanda merkezli siyaset yapmak ve haklı gündemler oluşturabilmektir. Geçtiğimiz mübarek Ramazan ayında, birçok etkili ve yetkili kurumla iftar sofralarında buluştuk, yedik, içtik.

Ama neden bu iftar davetlerinde toplumsal sorunları ve çözüm önerilerini gündeme getiremedik? Umarım bu konuda yanılıyorumdur, ama ben böyle bir çaba duymadım, görmedim ve okumadım.

Gelecek yıllarda Hollanda sosyal güvenlik sisteminin (AOW) kurucusu olan Sosyal Demokrat Willem Drees (SDAP – PvdA, 1941–1958 / AOW - 1957) gibi politikacılara ihtiyaç duyulacaktır.

En samimi sevgilerimle,