Son 2 yılda Korona pandemisi, Enerji, Tahıl ve Gıda krizinden Hollanda iş, iş pazarı ve istihdamın küçüleceği beklentisi ve büyük bir büyüme ile büyüyen Hollanda ekonomisi uzmanları şaşırtmaya devam ediyordu.
2022 yılında Hollanda tarihinin en düşük işsizlik oranı olan % 3.3 gördü. İşsizlik ödeneği ise 2022 ‘nin son aylarında 145 bine düştü. Var olan aktif çalışabilir nüfus ve Hollanda’ya göç artarken, çalışan insan sayısı Hollanda tarihinde ilk olarak 10 milyonu geçti. Hollanda nüfusu 1 Ocak 2023 tarihi ile, toplam 17 milyon 819 bin 713’tür (CBS).
Korona salgını sonrası artçı depremlerden en önemlisi ise, çalışanlar ile birlikte, çalıştığı işte iş faaliyetlerini yerine getiremeyen çalışanların sayısında belirgin bir artış gözlendiği de bilinmekte. En önemli artışlardan birisi ise; iş ve işveren arasında bozulan iş ilişkileri (Verstoorde arbeidsrelatie)
• Son yeni gelişmeler nelerdir?
Hastalık süresi normalde 2 yıl olup, 2 yıldan sonra kişinin iş aktine son verilir. Sağlık sektöründen Korona pandemisinden dolayı rahatsızlığı 2 yıldan daha fazla sürenlerin, işine geri dönme ve 2 yıldan daha fazla hasta (ZW ) kalma imkanı verilmiş bulunmakta.
• Korona mağdurlarına tazminat
Sağlık sektöründe Koronadan hasta olan ve iş görme gücünü kaybederek Malüllük yasasına WGA ve WIA’ya düşen sağlık çalışanlarına Hollanda devleti 15 bin avroluk tazminat hakkı vermektedir.
• 1 Ocak 2023 ‘den itibaren Tehlikeli tozların sebeb olduğu hastalıklarda tazminat hakkı doğmuştur. (Tegemoetkoming Stoffengerelateerde Beroepsziekten vanaf 1 januari 2023)
1 Ocak 2023 tarihinden itibaren, çalışanlar için, tehlikeli tozların sebeb olduğu hastalıklar ve şartlara uyanlar için 22.839 avro tazminat almaları mümkün kılınmıştır
• Bugün itibariyle kabül edilen hastalıklar;
• Longkanker door asbest ( Asbest’ten dolayı Akciğer kanseri ),
• Allergische beroepsastma ( Alerjik mesleki asma ),
• Schildersziekte (CSE) ( Boyacı hastalığı denen CSE ).
3.2 Göreve başlayan komisyon:
Göreve başlayan uzman komisyonun (het landelijk expertisecentrum stoffengerelateerde beroepsziekten (Lexces) gelecek dönemde tehlikeli tozlara bağlı olan hastalıklar grubunu genişletilmesi mümkün olabilecek. Ağaç, mobilya ve Tekstil gibi iş kollarında, var olan tozların gelecekte “ Hasta yapan tehlikeli tozlar “ katagorisine alınması mümkün olabilecektir. Daha geniş bilgi için; www.lexces.nl .
-www.svb.nl/nl/tsb ve https://isbg.nl/, İnstituut slachtoffers beroepsziekten door gevaarlijke stoffen.
2.2. İşsizlik ödeneği WW ile yurtdışında ikamet etmek:
4 Hafta İşsizlik ödeneği ( WW ) aldıktan sonra, iş arama ve diğer yerine getirilmesi gereken şartlara uyarak 3 ay boyunca bir EU, EER ve İsviçrede ikamet etmeleri mümkündür. Türkiye ‘de ikmet etmek var olan 4 haftalık izin hakkını kullanmakla mümkündür.
3. 3 yıl İşsizlik ve malüllük ödeneği hakkı:
Çalışılan işyerinde iş akdinin sona ermesinden sonra ve iş kolunda yasal olarak UWV ‘den 2 yıl olan işsizlik süresi, Kurulan Stichting PAWW ( Stichting Private Aanvullen WW en WGA ) ile 3 WW ödeneği almak mümkündür. Ayrıca, geçici malüllük ödeneği (WGA ) hakkı ile oranı yüzdesi düşen ödeneğin 14 aya kadar ek olarak üzerine ek ödenmesinin sağlaması mümkündür.
• İşgücü kaybı (Arbeidsongeschiktheidsverzekering)
İşçi ve işveren arasındaki samimi ilişkilerin bir zaman sonra çalışanın çeşitli sebelerden dolayı istenen randımanı verememesi hasta bildirmesi durumunda Hastalık Yasası (Ziektewet) yürürlüğe girmekte.
Bu durumda hastalığın başlaması ile birlikte” İşçiyi Yeniden İşe Kazandırma Yasası’da (de Wet verbetering poortwachter ) işveren tarafından uygulamaya konmak zorunda. Her iki tarafında yasal olarak uyması gereken zorunluluktur.
4.Ne yapmak gerek?
Bu durumdaki işverenin vereceği çıkışlar da işçinin, UWV ‘ye İkinci Sağlık Raporu “Scond Opinion“ denen sağlık raporu sorma imkanı ve Hukuksal işlemlere başvurmak ..!
Hollanda’da iş uyuşmazlıklarında karar Bölge Kanton Mahkemeleri ““het Kantongerecht” tarafından verilir. Türkiye’de ise iş uyuşmazlıklarını İş Mahkemelerinde sonuçlandırılmaktadır .
Bütün çarelerin tükendiği işveren ile artık birlikte yolların ayrılma durumuna gelmesi durumunda en çok kullanılan yollardan birisi ise var olan iş sözleşmesini iki tarafın rızası ile sona erdirmekle mümkündür. Bu anlaşma da belirli bir hukuksal yardım almak kıdem tazminatı, ileride işsizlik (WW), hastalık (ziektewet) ve malüllük ödeneği alma hakkı için önemlidir.
5.Transitievergoeding (vergoeding bij ontslag/Sözleşme feshinde kıdem tazminatı;
Ayrıca mahkeme çalışılan yıllara, işçinin yaşına ve kazanca göre Kıdem Tazminatı, ihbar, işe iade, iş güvencesi, fazla mesai ve sağlık kaybından doğan zararların karşılanması konusunda karar verebilir.
Her ne kadar Özel istihdam büroları ( Uitzendbureaus ) tarafından uyulmasada, İş akdinin süresi ne kadar olursa olsun işveren Transitievergoeding ödemek zorundadır.
UWV Werkbedrijf vereceği çıkışlar için, kıdem tazminatı ve diğer ek yardımları belirleme imkanına sahip değildir.
6. Sonuçta varılan:
Bu yasanın hedefi çalışanın Emeklilik yaşına kadar olan sürede çalışma, üretim ve verimliliğinin devamının sağlanmasıdır. Her zaman, yasal izlenen yol ( Procedure, o çalışanın bir başka hizmette veya başka bir işverende işini devam ettirmesi ile sonuçlanmamaktadır. Çok zaman aşağıdaki sonuçlara ulaşmak mümkün;
6.1 Çalışılan işyerinde görev ve hizmet değişimi ve ek bir eğitim ile iş akdinin devamı,
6.2 2 Yıllık Hastalık süresinin dolmasından sonra, çalışanın İssizlik ödeneğine, Werkloosheidswet ( WW ) hakkının devam etmesi,
6.3 İş sözleşmesinin her iki tarafın da uygun bulması durumunda, iş akdinin yazılı olarak feshi “ Wederzijdse goedvinden Beeindigingsovereenkomst arbeidsovereenkomst “.
6.4 Her iki taraftan birinin Bölge Aslı Hukuk Mahkemesine ( Kantonrechter ) başvuru yaparak iş akdinin Hakim tarafından feshinin sağlanması.
6.5 Çalışanın bir başka iş başvuruşu yaparak yaptığı işi ve çalışılan işvereni değiştirmesi.
7.Bağlantılı, sorumlu ve gerekli olan diğer yasalar hangilerdir?
Uygunluk teşkil edecek yasalar;
7.1 İş ve Çalışma Yasası, var olan kuralları ( Het Arbeidsrecht ),
7.2 Hollanda Anayasası, Burgerlijk Wetboek,
7.3 Yasal asgari ücret kanunu , Het wettelijk minimumloon,
7.4 İş güvenliği kanunu, De Wet Werk en Zekerheid,
7.5 Çalışma şartları kanunu, de Arbeidsomstandighedenwet,
7.6 Çalışma zamanı ve süreleri kanunu, de Arbeidstijdenwet,
7.7 Toplu sözleşmeleri kanunu (CAO ) , de Wet op de collectieve arbeidsovereenkomst,
7.8 Çalışma rejimini düzenleyen yeni Kanun, De Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB)
7.9 Eşit muamele Kanunu, Wet gelijke behandeling.
7.10 Avrupa Birliği (AB ) ve Ulaslar Arası Çalışma Örgütü’nün ( ILO) İş ve çalışma yasalarına uygunluğu gereklidir.
Yaşamda çalışma önemli bir sosyal ev ekonomisi faaliyeti olup, kaliteli bir yaşam ve yeterli kazanç için önemlidir.
Sağlıklı ve mutlu yeni yıllar ve çalışmalar dileğimle hoşçakalın.
