Hollanda Ceza İnfaz Kurumlarında Tutuklu ve Hükümlü Türklerin Kısa Araştırma Dosyası

Hollanda Ceza İnfaz Kurumlarında Tutuklu ve Hükümlü Türklerin Kısa Araştırma Dosyası

Nejat SUCU

Hollanda’da her 100.000 kişiden 54’ü tutuklu veya hükümlü. Ülkenin toplam nüfusu ise, 11 Kasım 2024 tarihi itibarıyla 18 milyon 35 bin 585 olarak belirlenmiş durumda (CBS 11.11.2024). Toplam hükümlü (mahpus, hapis/gevangenen) sayısı 9 bin 720 olarak hesaplanabiliyor. Ceza infaz kurumlarındaki memur yetersizliği nedeniyle suç hükmü ve cezası kesinleşmiş 3.000 kişi, cezalarını çekmek için sırada beklemekte.

49 ülke arasında Hollanda, nüfusuna göre en az hükümlü oranına sahip ilk 5 ülkeden biri. Son 10 yılda tutuklu ve hükümlü sayısı %25 azalmış ve bu azalma doğrultusunda bazı ceza infaz kurumları da kapanmış durumda.

Her yıl 3.000 ile 5.000 kişi, ceza infazlarını tamamlayarak cezaevlerinden (TBS/JG/Huis van bewaring/gevangenissen) ayrılıyor. Hapis cezasına çarptırılanların %45’i, aynı veya başka bir suçtan dolayı yeniden ceza infaz kurumlarına dönmekte.

Hollanda’daki tutuklu ve hükümlülerin %47’si yabancı uyrukludur. Erkeklerin oranı %96, kadınların oranı ise %4 olarak belirlenmiştir. Cezaevlerinde bir yıl içinde tutuklu ve hükümlü sayısı toplamda 30 bine ulaşmaktadır. Son yıllarda Türkiye’den gelenler ve Hollanda’da doğan Türkler arasında tutukluluk oranında düşüş yaşanmaktadır.

2023 yılı itibarıyla Türkiye ve Hollanda doğumlu Türk kökenli tutuklu ve hükümlü sayısı 1.520 olarak belirlenmiştir (CBS). Faslıların ise toplam 3.520 kişi ile Türk nüfusa oranla iki kat daha fazla olduğu görülmektedir. Hollanda’da yaklaşık 500 bin Türk ve 480 bin Faslı yaşamaktadır.

Hollanda’ya göçün 60. yılında, Türklerin taksirle (doodslag) veya kasten (voorbedachte raad/moord) adam öldürme suçlarından dolayı ömür boyu hapis cezası (levenslang) alanların sayısı 8 olarak kayıtlara geçmiştir.

Türk Toplumunda Suç Oranları ve Değişim

Türkiye doğumlu Türklerin sayısı her geçen gün azalmakta; ilk nesil yaşlanmakta ve suç işleme oranları düşmektedir. Hollanda’da doğan Türk nüfusu %60’a yaklaşmış durumdadır. Toplumsal değişimle birlikte suçlarda da farklılaşma gözlenmektedir.

Beyaz Gömleklilerde Suç Oranı

Beyaz gömlekli suçluların artışıyla birlikte, beyaz gömlekli suç oranında da artış beklenmektedir. Hollanda’ya uyum, gençlerin eğitim oranının artması ve gelir düzeyinin yükselmesiyle birlikte, “Turkse Havermelkelite” olarak adlandırılan yeni neslin suç profili ve içeriğinde değişimler yaşanabilir.

Ömür boyu hapis cezasına gönlüm razı değil; ancak bir insan yaşamına son vermenin de bireyin hakkı olmadığını düşünüyorum. Caydırıcı cezalar, toplumsal güven ve barış içinde yaşamanın güvencesidir.

Hollanda Vatandaşlığının Kaybı

Hollanda’da çok ağır suçlar (zware misdrijven) işleyenlerin cezalarını çektikten sonra ülkede yaşamaya devam etmeleri her zaman mümkün olmayabilir. Özellikle, belirli suçları işleyenlerin vatandaşlıklarını kaybetmeleri mümkündür. Hollanda vatandaşlığını kaybetme nedenleri arasında çoklu cinayet, terör örgütlerine katılım, Hollanda’ya karşı casusluk ve uluslararası uyuşturucu ticareti bulunmaktadır.

Hollanda’da Ölüm Cezası

Hollanda’da ölüm cezası 1870 yılında kaldırılmış, savaş hukuku kapsamında ise 1983 yılına kadar uygulanabilir durumda bırakılmıştır. Anayasa’da yapılan değişiklikle, barış ve savaş dönemlerinde ölüm cezası tamamen kaldırılmıştır (Madde 114).

Son olarak, 1945-1950 yılları arasında Nazi Almanya’sıyla iş birliği yapan Hollanda vatandaşlarına yönelik ölüm cezaları uygulanmıştır. Bu dönemde toplam 154 kişiye ölüm cezası verilmiş ve bunlardan 39’unun cezası infaz edilmiştir.

Hollanda’da, ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler, belediyeler aracılığıyla pasaport ve kimlik kartı başvurusu yapabilecektir.

Bu yazıda, kısa ve öz olarak bilgi ve araştırmamı aktarmaya çalıştım. Dileğim, kimsenin suç işlememesi, özgür yaşamdan koparak zorunlu olarak ceza infaz kurumlarında kalmak zorunda kalmamasıdır. Gurbet diyarında mahpus olmak, memleketten, sevdiklerinizden ve ailenizden uzak kalmak üç kat daha zordur.